Konvansiyonel Risk Transfer Yöntemlerine Çok Yönlü Alternatif: Katastrofik Tahviller
Katastrofik riskler, büyük organizasyonlar ve devletler ölçeğinde, geniş çaplı sosyal ve özellikle ekonomik kayıplara neden olabilecek; sel, kasırga, deprem… gibi tahribat alanı çok büyük doğal kaynaklı riskler olabileceği gibi, patlamalar veya ayaklanmalara sebep olabilecek terör olayları ve krizleri de ifade eder. Katastrofik riskler öngörülemeyen sonuçlarla meydana gelebilir ve hasar maliyetleri tahmin edilemez boyutlara ulaşabilir.
Bilindiği gibi sigorta sistemi temel olarak, insan olmakla beraber ortaya çıkabilecek risklere karşı, kişileri maruz kalabilecekleri hasar maliyetlerinden koruma esasına dayanır. Sigortalar ayrıca devlet yapısının maddi yükünü hafifleten bir fon oluşturması dolayısıyla ekonomik bir işleve de sahiptir. Fakat katastrofik riskler gibi özellikle büyük kentlerde kamu alanlarının kullanılamaz hale gelmesine sebep olan ve hatta birçok insanın yaşamına mal olabilecek riskler söz konusu olduğunda sigorta şirketleri, iktisadi sonuçları gereği bu riski dağıtma eğilimindedir. Sigorta şirketleri için yönetilmesi çok zor ve önem olarak öncelikli risklerden biri olan katastrofik risklerin kontrolü birkaç farklı yöntemle yönetilebilir. İşte katastrofik tahviller, bahsettiğimiz bu risklerin krizsiz yönetimine dair bir alternatif olarak karşımıza çıkıyor.
Katastrofik Tahviller Nasıl Çalışır?
Global olarak Cat Bonds adıyla bilinen katastrofik tahviller, anapara ya da faizlerin kaybedilmesi olasılığını barındıran özel amaçlı tahviller şeklinde açıklanabilir. Sigorta ve reasürans şirketleri, brokerlar ve yatırım bankaları gibi birden çok aracı bir araya gelir ve uzun vadeler ile kupon ödemelerinin söz konusu olacağı şekilde uygulamalar gerçekleştirilir. Katastrofik risklerin menkulleştirilmesi kapsamında yaygın olarak iş gören katastrofik tahviller, konvansiyonel risk transfer sistemlerine çok yönlü olarak tamamlayıcı ve bu sistemleri çark içerisinde destekleyici işlemler olarak kabul edilir.
Bu tahvili alan yatırımcı, işleme tabi tutulan katastrofik risk gerçekleşmezse kupon ve anapara ödemelerini tamamıyla alabilir. Risklerin gerçekleşmesi durumunda ise tahvili ihraç eden sigorta şirketi, yatırımcının ödemesini poliçe sahiplerine dağıtır. Yani katastrofik tahvilleri satın alan bir yatırımcı belirlenen vade içerisinde herhangi bir doğal afet yahut terör olayı gibi sosyo-ekonomik götürüsü olan hiçbir olayın gerçekleşmemesi olasılığına yönelik hareket eder. Sonuç olarak, katastrofik riskler ümit edilen biçimde gerçekleşmezse yatırımcı, geleneksel tahvillere oranla çok daha yüksek bir faiz kazancı elde eder.
Katastrofik Tahvillerin Avantajı Nedir?
Katastrofik tahviller, belirtilen vade tarihinde söz konusu riskin gerçekleşmemesi durumunda tahvil sahibine kazanç sağlaması yanında kredi riski içermeyen ve tamamen teminatlandırılmış tahvillerdir. Yatırımcı portföylerinin çeşitlendirilmesi amacıyla da kullanılan bu tahviller, hayat sigortası, konut kredisi… gibi katastrofik nitelikte olmayan risklerin transferinde de kullanılır. Risklerin gerçekleşmesi durumunda sigorta şirketleri, yatırımcılardan sağladıkları ana parayı, sigortalıların zararlarını karşılamak için kullanır. Bu anlamda, katastrofik tahviller sigorta şirketlerine alternatif bir kaynak sağlama avantajı da doğurur. Üstelik reasüransa kıyasla daha uzun vadeli olması, daha makul işlem maliyetine de olanak sağlar.
